Is Nederland meer begaan met de overstromingen in Oeganda dan de gemiddelde hoofdstedeling hier? Nee, Kampala is wel bezig met water. Maar dan vooral met de stroom die nog komen gaat.
Pas als het het Radio 1 Journaal belt, realiseer ik me hoe bizar het is in het nieuws te leven. Het NOS Journaal laat al dagen overstromingen in Oeganda zien. En ik, localo, kan er eigenlijk geen zinnig woord over zeggen. Behalve dan dat de regen het lage water in het Victoriameer met een meter heeft aangevuld, waardoor meer electriciteit wordt opgewekt en wij niet de helft van de tijd zonder stroom zitten. Maar natuurlijk is dat niet waar het Nederlandse journaal naar op zoek is.
Verdere weetjes over water deze week: Kampala heeft er te weinig van. Nu hebben wij een voorraad – twee tanks met duizenden liters – dus het duurt even voordat wij niet meer kunnen douchen. Maar onze kok staat in het centrum van de stad al de hele week om 5 uur ’s morgens met haar jerrycan in de rij bij de waterkraan.
Helemaal droog is Kampala overigens niet gebleven. Het scheelde weinig of ook ik had met kind op de schouders en tas op het hoofd door het water moeten waden. In roffelende regen reed het volvootje een machtige plas in. ‘Jihaaaaa!!’riep Abel en riep ook ik, toen we aan weerszijden van de auto een oranje watergordijn optrokken. De kreet was weg toen onze dappere kar zich hakkelend naar een finale parkeerstand sidderde. Ik trapte gas, het arme ding trok maar bleef steken in het zuigend binnenmeer dat de weg naar school was geworden. Vanuit het raam had ik met mijn hand in het water kunnen wapperen. Net toen ik dacht ‘kaplaarzen staan nog in Broek’ schokten we een paar centimeter vooruit en bereikten we bij de genade Gods het asfalt.
Intussen zijn in het midden en Noorden van het land huizen en wegen verdwenen, bruggen weggespoeld en pendelen kano’s tussen sommige dorpen. President Museveni heeft voor enkele provincies de noodtoestand afgekondigd. Maar echt gek veel meer hoor ik er niet over. Hoeveel honderdduizend Oegandezen hun huis kwijt zijn, staat niet meer in de krant. In de winkel wordt er niet over gepraat, niet op de markt en ook niet op het schoolplein. Zelfs onze hulp uit het Noorden, wier zus in een verregend vluchtelingenkamp zit, weet weinig meer. Je zou bijna denken dat watersnood in Afrika in Nederland meer teweegbrengt dan onder de hoofdstedelingen van Kampala.
Maar dat is natuurlijk niet zo. Kampala is in de ban van het water. Van het water dat komen gaat. De krant drukte van de week de voorspellingen in kaartjes af: welk deel van het land wanneer zal onderlopen. De regenval is nu pas een maand lekker op gang. Het gaat nog 2 maanden door. De boodschap: ain’t seen nothing yet. Kampala is als laatste aan de beurt. Hoogtepunt van de verwachte wateroverlast is midden november.
Midden november. Dat moet het grootste onheilsbericht zijn dat president Museveni de laatste jaren heeft gehoord. Museveni maakt zich op voor zijn finest hour. Zelfs al gaat hij straks een kwart eeuw presidentschap op zijn naam zetten, aan niets ontleent hij meer statuur dan aan CHOGM: de Commonwealth Heads of Government Meeting.
Museveni is in november de gastheer voor Queen Elizabeth en 51 andere staatshoofden van het Britse Gemenebest, met nog eens vijfduizend delegatieleden in hun kielzog. De routes die de Queen zal afleggen zijn voor een blinde te volgen want alle kraters in de wegen zijn gevuld. Aan het Victoriameer bouwen ze intussen dag en nacht aan vijfsterrenhotels.
‘Beautification’ van Kampala is een staatszaak waarvan in de krant verslag wordt gedaan. De complete make-over geldt weliswaar alleen de doorgangsroute, maar daar is dan ook echt werk van gemaakt. Eerst zijn alle bomen gekapt waar graag maraboes in zitten. De pokdalige, afvalminnende vogels lijken de stad helemaal te hebben verlaten – wat doet vermoeden dat ze definitief zijn opgeruimd, maar dat staat dan weer niet in de krant. Ook de vuilnisbelten die op elke straathoek smeulen, zijn opgeveegd. Al wat verder onherstelbaar lelijk is, werd weggewerkt achter een muur met in nette verf mooie teksten: Power is to the People. Your vote is your power. Use it wisely.
Tussen het vliegveld en het duurste hotel staan nu lantaarnpalen, stoepen en goten, kruispunten met verkeerslichten (net door Japanners aangelegd) waar de nog steeds druk fluitende verkeersagenten het spoor volledig bijster zijn. Een paar maanden geleden zijn alle bedelende straatkinderen opgepakt en teruggebracht naar waar ze vandaan komen, naar het noordelijke Karamoja. Hoogtepunt van de moderniseringsoperatie zijn de bewakingscamera’s hoog in de lantaarnpalen.
Kosten noch moeite worden gespaard. Investeringen in publieke voorzieningen lijken er even voor opgeschort – zo ook die in afwateringssystemen en andere infrastructuur. Door de hele stad zeggen billboards van tien meter hoog dat ‘Uganda is ready’. Geen grotere glorie dus dan CHOGM. Of eigenlijk, een geslaagde Gemenebest-top. Want de medaille heeft een andere kant: geen vernedering groter dan dat de Queen in natte kousen komt te staan. Erger: dat de hele stad onderloopt en de stroom dagenlang uitvalt. De graphic in de krant kleurt Kampala in november heel erg rood.