# 14 Brabants gezegde

Om Oegandese ambtenaren duidelijk te maken hoe ze daadwerkelijk belasting kunnen gaan ophalen, verzint J wat grootmoederlijke wijsheid.

Bij de Oegandese belastingdienst is wat gaande. Ambitie. De mannen van de fiscus willen serieus werk maken van het ophalen van geld waar belangrijke dingen mee kunnen worden gedaan. Scholen bouwen, bijvoorbeeld.

Nu betalen de Oegandezen nauwelijks belasting, slechts 14% van het bnp. Belasting heeft ook niet zo’n goeie naam. Mensen denken dat ook als ze wel betalen, die scholen er toch niet komen. Of dat de leraar niet komt opdagen. En populistische politici profiteren van het wantrouwen dat ze zelf oproepen: ze winnen stemmen met de belofte de overheidscollecte af te schaffen.

Dat alles gaat veranderen, als het aan de belastingdienst ligt. Dus lustte de fiscus wel een workshop change-management. Omdat mijn lief een boek schreef over organisatieverandering – bij de gemeente Amsterdam, was hij gevraagd een middag te komen praten. Wat het eerste moet veranderen, is dat belasting wordt gezien als zelf je geld aan de dief meegeven. Belasting betalen moet iets positiefs worden. Het is je land helpen opbouwen.

Voorlopig is het in Oeganda juist vreemd is als je niet zelf neemt van het geld dat je zou moeten beheren. Maar verandering moet ergens beginnen, vond J. En wel bij de top. Bij de hoge ambtenaren voor zijn neus, bijvoorbeeld. Daar werd het lastig. Niemand wacht op de zoveelste witte die een lesje moraal komt geven. En dus bedacht lief een list. Of beter: een gezegde. “Ik kom uit Brabant”, vertrouwde J zijn gehoor toe. “En daar zei oma altijd: Je eet het eten dat je zelf hebt klaargemaakt.”

Het was niet waar maar het werkte. De mannen begrepen precies wat-ie bedoelde. En omdat ze een overdracht van voorouderlijk weten op waarde schatten, waren ze er nog blij mee ook. Je gaat niet voor je gezin staan koken om daarna zelf naar het eetcafé te vluchten – omdat je eigen eten niet te vreten is. Logisch, vond iedereen. En dus, zei mijn lief, moet de minister van Gezondheid niet naar Londen vliegen om zich te laten nakijken. En moeten ambtenaren hun eigen kinderen op een Oegandese school doen, in plaats van naar kostschool in Engeland. You eat the food you cook.

***

Deze afrikalog verscheen woensdag 17 oktober 2007 in De Pers

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *