Afrika is goed in tegenstrijdige sentimenten. Ontroering en ontzag voor de mensen. Walging voor het systeem.

Was het kraanwagentje niet wit maar rood geweest, dan had het van Pluk kunnen zijn. Maar met Pluk en zijn karretje komt altijd alles goed. En deze was gruwelijk droevig. Zijn verbrijzelde neus gehesen aan de haak van een andere kraanwagen rolden de machteloze achterwielen richting sloop. Op zijn flank stond nog in versblauwe letters 0774653441 for EMURGENCY.

Afrika is er goed in heftige, en vooral tegenstrijdige sentimenten op te roepen. De kraanwagen ontroert met zijn alles-is-verloren-en-toch-gaan we-door – tot er echt niks meer is dat nog verder kan. Net als de man zonder schoenen die tussen bussen en trucks door zijn fiets met twee volle melkbussen achterop de heuvel op duwt. Of de vrouw die ’s avonds laat bij kaarslicht zes pakjes koekjes uitstalt op een kartonnen doos. Het jongetje dat langs de file loopt en zijn plastic bus schudt als een sambabal zodat zijn gebraden sprinkhanen dansen.

Altijd de moed van weigeren te wanhopen.

Daar tegenover staat de verontwaardiging, de woede ook, over de dikke mannen met dikke kinderen in dikke auto’s die dat allemaal geen ruk kan schelen. Ze vreten hun eigen buik vol. Ze stelen, liegen, kopen om en laten zich omkopen. Een Oegandese minister van Gezondheid in maatpak die miljoenen dollars stal – ook geld om kinderen te vaccineren. Een Keniaanse president die democratische verkiezingen verliest, de uitslag vervalst en het land een burgeroorlog in stuurt.

De Afrikaanse werkelijkheid bestaat uit twee werelden die botsen: die van de systemen en die van de mensen. Voor miljoenen Afrikanen die in een uphill battle proberen er het beste van te maken, is er compassie. Ze confronteren me met een volharding waar ik diep voor buig. Geboren in de verkeerde stam, clan of familie is iemand veroordeeld tot levenslang.

Een meisje zo oud als mijn eigen kleuter bedwingt stap voor stap de heuvel waar ook wij op wonen, aan elke arm een jerrycan van vijf liter. Terwijl mijn zoon leert lezen, haalt zij water. Zij heeft last van de ordening die haar samenleving arm, oneerlijk en hardvochtig maakt.

***

Botsende werelden verscheen 11 januari 2008 in De Pers