# 60 Kotsjing

Elke vier maanden bezoekt Maureen de leraar van haar kinderen. Dan betaalt ze voor aandacht en een plek vooraan in de klas.

Aan het begin van elk trimester gaat Maureen naar de school van haar kinderen om met hun leraar te praten. Lang duurt het nooit. Ze zijn het snel eens. Haar kinderen hebben ‘kotsjing’ nodig – coaching.

Voor vier maanden kost haar dat tachtigduizend Shilling de meester (38 euro). Drie kinderen heeft ze en dus legt ze elk trimester voor kotsjing 240 duizend Shilling op tafel, zeventig procent van haar maandloon.

Coaching betaalt ze bovenop het schoolgeld (30 duizend per trimester). Dat heeft Maureen er graag voor over, want zonder het eerste is het tweede weggegooid geld. De leraar besteedt alleen aandacht aan kinderen voor wie extra is betaald. In de klas met negentig kinderen mogen zij vooraan.

Dat de meeste kinderen geen kotsjing krijgen, bleek vorige week. De scores voor de Oegandese citotoets waren schrikbarend laag. Nog geen 40 % van de geteste kinderen zat in hoogste twee schalen. Alles daaronder kan eigenlijk niet genoeg lezen, schrijven en rekenen voor de middelbare school.

Nu rollen leraren en examencommissie ruziënd over straat. Het is de schuld van de toets, zeggen de leraren. Die gebruikte veel te moeilijk Engels. Onzin, zegt de examencommissie. Afgelopen jaar stuurde ze 7200 waarnemers het land in zodat scholen niet konden vals spelen. Nu ze hun resultaten niet hebben kunnen pimpen, blijkt pas hoe belabberd het onderwijs is.

Ook het ministerie van Onderwijs gaf de leraren de schuld. Die staan vaker niet dan wel voor de klas. Voor menige leerling geldt hetzelfde. Zelfs de regeringskrant zet nu vraagtekens bij de gigantische hoeveelheid geld die wordt uitgegeven aan basisonderwijs, waarvan ongeveer 14 miljoen euro afkomstig van minister Koenders.

De kritiek wringt met het applaus dat westerse landen juist Oeganda geven voor zijn onderwijs. Sinds Museveni in 1997 het schoolgeld officieel afschafte (veel openbare scholen heffen nog een bescheiden bedrag aan schoolgeld), steeg het aantal kinderen dat zich voor de basisschool inschrijft, van 4 naar 7 miljoen, ruim 90 % van alle kinderen. Daarmee lijkt het alsof Oeganda het tweede Millenniumdoel gaat halen: in 2015 alle kinderen naar school.

Alleen waren de scholen niet berekend op zo’n toestroom. De leraren evenmin; die hadden ineens honderd kinderen voor hun neus – zonder dat er genoeg boeken, stoelen en banken zijn. Bovendien bleef het lerarensalaris schamel. Omdat je van 190 duizend Shilling geen gezin kunt onderhouden, klust de meester onder werktijd bij.

Het resultaat van gratis onderwijs is dat het gros van de schoolverlaters praktisch analfabeet is. Wie wat wil leren moet naar een dure privéschool. Al verdient Maureen bijna het dubbele van een leraar, dat kan zij niet lijden. Dat lukt alleen de elite, de gelukkigen met een baan bij de staat – en toegang tot de middelen die richting gezondheidszorg of onderwijs zouden moeten gaan.

**
Kotsjing verscheen in De Pers van 21 januari 2009

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *