In fijn krijtstreep ziet Constantin er niet uit als een vluchteling. Geboren in Burundi, is hij op zoek naar een baan in Oeganda. Hij spreekt 4 talen vloeiend, studeerde Frans en geeft al jaren les. Hij legt een map met papieren op tafel, daar bovenop zijn telefoon. Het wil nog niet vlotten met solliciteren. De Amerikaan die wist dat de universiteit een docent Frans zoekt, vertrok zonder terugkeerdatum naar Engeland waar zijn moeder gaat sterven.
In de namiddagzon drinken we een biertje. Ik som de internationale scholen op omdat daar Frans wordt gegeven. Constantin schrijft het allemaal netjes op. Hij heeft meer van een snelle Oegandees met geld dan van een Afrikaan die wil vertrekken uit het land waar hij woont. Toch moet hij echt weg, zegt hij – pas als de zon zakt en we aanstalten maken afscheid te nemen. Waar hij woont voelt hij zich niet meer veilig.
Als lid van een minderheid wordt hij steeds openlijker gediscrimineerd. In de klas gaat het erover dat “ze” moeten vertrekken, al zegt dan altijd een van zijn leerlingen: “U niet hoor, meneer”. In de winkel wordt hij in de gaten gehouden. Wanneer hij uitgaat, komt hij clubs niet in. En op feestjes gaat het erover dat minderheden uitzuigers zijn. Dat ze moeten oprotten.
Dat doet hij dus. Voordat ze hem verrot slaan. Want daar is hij bang voor. ’s Avonds gaat hij niet meer te voet of op de fiets. Sowieso mijdt hij nu clubs en kroegen. Hij vindt het heerlijk in Kampala, zo ongedwongen.
Constantin vertelt zijn verhaal in vloeiend Nederlands. Deze leraar Frans wil weg uit het land dat hem in 2000 opving, toen hij de oorlog in Burundi ontvluchtte. Daar hoort hij bij de clan van de koning. In Nederland, goeddeels kleurenblind toen hij er aankwam, bij ‘de buitenlanders’.
Die omslag is in een rotvaart gemaakt. Van succesvol ingeburgerd Nederlander naar alom gewantrouwd, met de nek aangekeken. Als hij hier in Kampala werk vindt, komt zijn in Nederland geboren vrouw met hem mee. Vluchteling uit Afrika, vlucht Constantin uit een van ‘s werelds meest vrije landen naar Afrika terug.
Vluchten naar Afrika verscheen in Internationale Samenwerking van februari 2010
***
Lees ook:
De WRR vergeet de One Million Dollar Question, in The Broker online
In Haïti geeft de elite niks om groei, verkorte versie in NRC Handelsblad
Drama in Oeganda: Wie stopt het geweld in Karamoja? in Vrij Nederland 9 jan 2010