Als Moses raad nodig heeft belt hij naar Kaberamaido. Daar, in het Noorden van Oeganda, woont zijn vader en mzee, wijze man. Moses zelf werkt in Kampala. Hij is onze tuinman, dierenverzorger, manusje-van-alles, wat ze hier noemen de shamba-boy. Eerst was hij bewaker. Toen we merkten hoe slim, aardig en toegewijd hij is, maakte Moses promotie.

In Kampala leeft en woont hij zo goedkoop mogelijk. Van wat hij spaart koopt hij, oudste zoon, stieren en koeien voor zijn familie in het Noorden. Een tijdje geleden gingen we op bezoek. Op hun shamba met zes hutten werd een geit geslacht en het beste eten klaargemaakt. Levertjes, koolsalade, spinazie en in de meegebrachte olie gebakken patatjes. Dat alles alleen voor de gasten. Mijn voorstel het maal te delen, bracht de familie in een lastig parket. Na overleg in Teso, de taal van hun stam, zat mzee bij ons aan.

Later die dag bezochten we Mozes’ lagere school. Het schoolhoofd had veel begeestering en weinig middelen. We beloofden te helpen.

Nu heeft Moses zijn vader aan de telefoon. De oude man huilt. Moses belde hem omdat de tuinman niet weet wat te doen. Toen hij op de achterbank zat in de auto van zijn baas, is de helft van het geld voor boodschappen van de voorbank verdwenen. Zijn baas verdenkt de bewaker die voor in de auto ging zitten. Maar deze bewaker beschuldigt Moses.

Ik stel de tuinman gerust. Er is geen twijfel over zijn eerlijkheid. Hij wordt nergens van verdacht, nergens van beschuldigd. Zijn baan is niet in gevaar.

Dan legt Moses uit dat de wanhoop van zijn vader niet voortkomt uit de angst dat zijn zoon zijn baan verliest. Zijn angst geldt zijn eigen reputatie. Wanneer de bewaker, ook een Teso, in de regio het gerucht verspreidt dat Moses zou hebben gestolen, dan is zijn vader zijn leven niet zeker.

Ik snap het niet. Moses: “Wanneer zijn zoon steelt van de witte man die het dorp helpt, dan wordt mijn vader van zijn land verjaagd. Misschien wordt hij gedood, in elk geval zal hij met moeder en mijn zussen moeten vluchten. Onze hutten worden in brand gestoken.” Het dorp in de bush is een nogal zware gemeenschap.

Zware gemeenschap verscheen in Internationale Samenwerking van april 2010