Ik moet beslist naar de bar van Happy Rose. Als de vrouwen van Bundibugyo de feministische voorhoede van Oeganda zijn, dan is Happy Rose hun aanvoerder. Niet dat ze zo over zichzelf denken of praten, hier op de rand van Congo, een gebergte en acht uur rijden gescheiden van Kampala. Happy Rose is emancipatie in uitvoering.
Met 3 opeenvolgende kredieten van een christelijke Nederlandse hulporganisatie bouwde ze Forever Pub. Ze begon met warm bier onder een afdak van golfplaten (gekocht van de eerste lening). Breidde haar voorraad drank uit en kocht een vrieskist (tweede lening). En metselde een bar met toebehoren (derde lening).
Die kredieten zijn – even tussendoor – interessant. Het zijn geen microkredieten; die bedragen maximaal een paar honderd euro. De leningen van Ambition Lending lopen op tot duizend euro. Vervolgens is de rente maar 10 of 20%, tegen gemiddeld 35% oplopend tot 65% bij microkredieten – prinses Máxima lijkt ook minder enthousiast over microkredieten en spreekt nu van inclusive finance for development. De mesokredieten van de Nederlandse hulporganisatie blijken effectief. Groot genoeg om echt een stap vooruit te investeren, de rente laag genoeg om niet in schuld gevangen te raken, en toch de disciplinerende werking van een zakelijke overeenkomst.
Al jaren wilde ik naar Bundibugyo; sinds het krantenbericht dat vrouwen er eisen dat lokale belastingen worden heringevoerd. Museveni schafte in zijn campagne voor herverkiezing in 2006 die lokale belastingen af. Zo kregen gewone Oegandezen meer geld op zak. Velen gingen minder werken, meer drinken. Het gevolg: huiselijk geweld, aanrandingen en verkrachtingen. De vrouwen van Bundibugyo zijn om meer redenen bijzonder: ze vormen een collectief, eisen belastingheffing en komen in opstand tegen hun mannen.
Sinds de dag dat de man van Happy Rose met zijn handen in de kas zat, komt hij de kroeg niet meer in. Zijn vrouw kocht een stukje grond. Daar mag hij schoffelen. Intussen verdient zij vet geld. Vraagt voor een flesje een dubbeltje minder en verkoopt er 30 meer per avond. Verbouwt en verhandelt cacaobonen. Geeft tegen hoge rente militaire veteranen snel cash – in ruil voor hun uitkeringskaart. Verhuurt 2 woonruimtes bij de bar en bouwt een paar kleine kamertjes aan de achterkant. Die brengen straks per uur hun geld op.
**
Deze column is geschreven na mijn terugkeer naar Amsterdam