ig te vrezen; vogels die wel een slakje lusten, zien hen in het halfdonker en duister niet. Bovendien is klimaatverandering in hun voordeel. Een vroeg warm voorjaar, en flink nat – dan slijmt de slak best en glijdt-ie goed vooruit. Maar de belangrijkste oorzaak van de overlast schuilt in de grond. Of beter: zit daar niet meer in. Als het krioelt van het leven, worden de meeste slakkeneitjes opgegeten. Duizendpoten, aaltjes en kevers zijn er dol op.

En met dat bodemleven is het dramatisch gesteld. Als gevolg van te veel stikstof (door te veel mest), te veel bestrijdingsmiddelen en te veel klimaatverandering, zitten in de Nederlandse aarde steeds minder schimmels en bacteriën, bodeminsecten en wormen. Een beetje slak legt 500 eitjes.

De slak heeft meer vijanden; egel, eend, veldmuis, allemaal eten graag een slakje. Maar afgelopen vijftig jaar verdween 80% van de Nederlandse egels. Pesticiden doden zowel de egel zelf als zijn voedsel, hij heeft steeds minder struikgewas. In tegenstelling tot andere Europese landen dendert ook de wilde eendenstand hier hard achteruit. Te weinig kuikens overleven, áls ze al het ei uit komen. Eendennesten rond mijn huis zijn geplunderd door eksters. Overal half leeggevreten eendeneieren. Eksters gaan goed in stikstofnatuur.

Als kind toverden we een plaatje door langs cijfertjes een lijn te trekken. Connecting the dots, in het echte leven lijkt het minder makkelijk het grote plaatje te zien. Het hoofdlijnenakkoord voorziet in minder stikstofregels. Europa deinsde opnieuw terug voor strengere regels voor ‘gewasbescherming’ – verbloemende taal voor landbouwgif. Het ene na het andere jubelton voor slakken.

Zo worden ook elders de punten niet verbonden. Vogelgriep rukt op. De twee mogelijke verdedigingslinies: het vaccineren van pluimvee, en het sterk terugbrengen van pluimvee zijn niet opgeworpen. Pas eind 2023 begon een proef met vogelgriepvaccins. En onder de nieuwe coalitie is ‘minder vee’ godslastering. Intussen zijn Amerikaanse melkkoeien besmet met het virus dat veel dodelijker is dan covid. Deze krant kopte: ‘Vogelgriep bij mensen. Zijn we voorbereid op een grote uitbraak?’ Straks kan niemand zeggen we zagen het niet aankomen.

Door de zware regenval hebben akkerbouwers de grootste moeite hun suikerbieten te zaaien. Volgens het Agrarisch blad Nieuwe Oogst was vorige week nog geen vijf procent van alle bieten ingezaaid.

Een groot contract is gebroken. Het gevolg is een plaag. Het oude testament stond vol van zulke straffen. De zondvloed, de zeven plagen van Egypte, de Babylonische spraakverwarring en de vloek over koning David. Net als in de Bijbel zijn er genoeg profeten die voor het onheil waarschuwen. Ze heten Greta Thunberg, Al Gore, Jane Goodall, Marianne Thieme of George Monbiot. Net als toen worden ze gretig door de conservatieve meute belachelijk gemaakt.

Wat nu stuk is, is geen contract met god. Het contract met de aarde is gebroken. En dus is het wachten op Gaia’s volgende plaag. Hagel, hitte, stormen, overstromingen, en nog zestig keer oogsten, dan is de Nederlandse landbouwgrond uitgeput. Lijdzaam wachten, om straks iemand anders de schuld te geven.

In sloten en plassen is geen overlast van slakken. Waterslakken komen juist steeds minder voor. Daar vind je alleen nog de soorten die goed bestand zijn tegen vervuild water.