17 augustus 2021
Christiane Amanpour wist wat ze deed toen ze in 2016 een geloofsartikel van de journalistiek afschreef. Toen CNN’s anchor en belangrijkste oorlogsverslaggever de International Press Freedom Award kreeg, verraste ze met de oproep om ‘neutraliteit’ als beginsel te laten varen: ‘I believe in being truthful, not neutral.’
Dat legde ze uit met een verwijzing naar burgeroorlogen waar ze verslag van deed. ‘In Bosnië werd de ene bevolkingsgroep afgeslacht door de andere. Neutraliteit betekent dat je de perspectieven van beide partijen gelijkelijk moet laten zien, ook die van de massamoordenaars.’ Het gaat volgens Amanpour om het onthullen van de waarheid. Een journalist moet gebaseerd op feiten objectief zijn werk doen.
Na de verschijning van het IPCC-Klimaatrapport berichtte NRC dat 80 procent van de klimaatonderzoekers kampt met burn-outverschijnselen. Een enquête onder klimaatwetenschappers registreerde wanhoop, verdriet, zelfs rouw.
Wilt u dit artikel liever beluisteren? Hieronder staat de door Blendle voorgelezen versie.
https://w.soundcloud.com/player/?url=https%3A//api.soundcloud.com/tracks/1107821128&%3Fsecret_token%3Ds-rJTnhhOYUwP&color=%23ff5500&auto_play=false&hide_related=false&show_comments=true&show_user=true&show_reposts=false&show_teaser=true
De wetenschappers lijden onder diezelfde opdracht tot neutraliteit. Onderzoeker Susanne Moser wijt de psychische problemen niet aan de klimaatcrisis alleen, ook aan de manier waarop wetenschappers daar decennialang mee zijn omgegaan: in afgemeten, rationele en vooral voorzichtige taal – want alarmisme zou averechts werken. ‘We worden getraind om ons hoofd en hart volledig gescheiden te houden’, zegt Moser. Dat geeft dissociatieve stoornissen.
Nu blijkt dat de kalme klimaatrapporten weinig hebben gedaan om een ramp af te wenden. De uitstoot van broeikasgassen neemt de komende jaren toe in plaats van af, en de regering liet de kans liggen om 80 miljard aan Nederlandse covid-steun te gebruiken voor verduurzaming.
Eind april zei Rutte tegen het AD: ‘We moeten niet doorslaan met het klimaat, we moeten nog wel een leuk leven blijven leiden. We moeten nog gewoon kunnen barbecueën.’ Het IPCC was dan ook geen reden voor een spoeddebat met de Kamer. De top van Shell kwam evenmin voor spoedoverleg bijeen. En de premier temperde gelijk de verwachtingen: het moest allemaal wel ‘haalbaar en betaalbaar’ zijn. Want Rutte blijft de leider die volgt. De veronderstelde offerbereidheid van burger en bedrijf is zijn kompas, herverkiezing is waar hij op koerst.
De Britse aardwetenschapper James Dyke heeft minder last van depressiviteit dan zijn collega’s. Maar hij is dan ook uitgesproken activistisch. Zo bezoekt hij Lagerhuisleden om steun te werven voor de strijd tegen klimaatverandering. Hij vindt dat wetenschappers te ‘naïef zijn geweest door kennis simpelweg over de schutting te gooien en ervan uit te gaan dat het goedkomt’.
Het is hoog tijd dat wetenschappers, gewapend met hun objectieve feiten, even dringend en dwingend de macht belobbyen als de vertegenwoordigers van het bedrijfsleven doen. Want goed nieuws is er ook: klimaatneutraal is haalbaar voor Nederland. Betaalbaar is het ook. En het is de beste businesscase op aarde.
In 2006 berekende de Britse econoom Lord Stern dat de jaarlijkse klimaatschade kon oplopen tot 20 procent (!) van het bruto wereld product. In 2013 liet Stern weten dat hij opwarming en schade zwaar had onderschat; die schade kan wereldwijd honderden, mogelijk duizenden miljarden per jaar gaan bedragen. Het zet de kosten van verduurzaming nu in perspectief: de beste investering.
Duurzaam in 2030 is een immense nationale opgave, maar het kan. Dat begint met een stevige klimaatminister. Met een investering van 2 procent van het jaarlijks BNP (zo’n 17 miljard euro) kan de overheid de energievoorziening helpen vergroenen: een beter elektriciteitsnet met meer zon- wind- en aardwarmte. Het verduurzamen van industriële processen gebeurt deels door de industrie zelf, de staat zou er volgens Urgenda eenmalig 10 à 20 miljard in moeten investeren.
Ter vergelijking: de coronasteun van de regering bedroeg 80 miljard. Met een lening tegen zeer lage rente kunnen huishoudens worden geholpen energieneutraal te worden. Dat kost gemiddeld 35 duizend euro per woning. In 15 jaar verdient de investering zich terug, omdat de energierekening naar nul gaat.
Christiane Amanpour besloot haar toespraak met de oproep truthful te zijn en niet neutral, en dat ook toe te passen op het klimaatdebat. Relativeerders en crisisontkenners doen de feiten en daarmee de burgers geweld aan. Daar mag geen ruimte voor zijn. Wel voor een premier die zegt: ‘Het wordt zwaar, maar samen kunnen wij dit. Want dit prachtige land moet behouden blijven.’